Cây Lộc Vừng

Cây Lộc Vừng, cây công trình

Trong số những loài cây cảnh, có lẽ cây Lộc Vừng là loại cây mà nhiều người ưa nhất. Thích không chỉ ở tên gọi gợi nhớ chuyện “Vừng ơi mở cửa…” mà còn quý bởi chúng thuộc một trong bốn cây cảnh quý “sanh, sung, tùng, lộc” mà  nghệ nhân ca tụng. Lộc vừng – có thân và gốc đẹp, hoa có hương thơm, được  người ta ưa thích.

Lộc vừng – tên khoa học là Barringtoria acutangula Gaertn , nằm trong bộ tam đa sinh vật cảnh:  cây vạn tuế ứng với thọ, cây lộc vừng ứng với lộc và sung mang nghĩa sung túc, phúc lành. Loại cây lâu niên, tuổi thọ hàng trăm năm; lộc tía, hoa đỏ thõng dài. Chúng mọc nhiều ở thượng nguồn vùng sông Hương, sông Mã, sông Cả và ven bờ sông nước.

Chúng tôi là đơn vị chuyên cung cấp, bán lộc vừng các loại để làm cây công trình, trồng cho biệt thự, sân vườn, khu công nghiệp, khu đô thị. Các cây lộc vừng kích cỡ nhỏ có đường kính gốc từ 4 cm đến 10 cm, các lộc vừng nhỡ có đường kính từ 10 cm đến 20 cm, thích hợp trồng khu biệt thự, nhà vườn, khu đô thị. Các lộc vừng có kích cỡ lớn hơn có đường kính gốc từ 20 cm trở lên, thường chia theo các loại quy cách: 20 – 25 cm, 25 – 30 cm, 30 -35 cm, 35 – 40 cm. Các quy cách này thích hợp trồng khu đô thị, khu biệt thự sân vườn, nhà hàng, khách sạn, các dự án trồng cây xanh cảnh quan cần trồng để có cây phủ xanh ngay. Đặc biệt các khu biệt thự hoặc công trình cần có dáng dấp cổ kính, uy nghi, hoặc cây tạo điểm nhấn, các lộc vừng trồng ở đây có đường kính từ 40 cm trở lên.

Để Lộc Vừng sinh trưởng và phát triển tốt, có mùa hoa nhiều, kéo dài tươi lâu, đẹp bền thì người chơi lộc vừng cần tuân thủ chặt chẽ một số biện pháp kỹ thuật về chọn cành giống, trồng ven bờ, tránh bóng râm che kín, không bón thúc cây bằng phân hóa học, nhất là phân đạm (kể cả nitơrat NO₃^–, sunphat…).

Nếu trồng cây Lộc Vừng trong bồn, trong chậu nên bón bằng hỗn hợp NPK hữu cơ vi sinh dùng cho hoa cảnh với hàm lượng N nhỏ hơn 10%, trộn lẫn với bột xỉ than, rắc trên mặt cho ngấm tự nhiên. Thông thường Lộc Vừng mỗi năm cho hoa 2 vụ, vào các tháng 6 – 7 và  tháng 10 – 11 âm lịch. Lộc Vừng rất ưa nước nên dễ chăm sóc, có thể bắt lộc vừng nở hoa theo ý.

Lộc Vừng hiện được dùng làm cây cảnh giá trị cao. Giá cả thì vô chừng tùy sở thích người mua và sự ra giá của người bán, có thể lên tới trăm triệu một cây cảnh đẹp là chuyện bình thường mà dân thích chơi cây cảnh, những đại gia đang làm ăn phát đạt sẵn sàng đem về trồng.

Mỗi dịp hè về, những người yêu bonsai bắt đầu chờ đợi mùa hoa Lộc Vừng. Đây là loài cây quý, theo phong thủy lộc vừng được coi là loại cây mang đến tài lộc,theo cha ông xưa thì Lộc ứng với Tài lộc – Vừng ngụ ý là nhỏ nhặt nhưng nhiều, thêm hoa của cây màu đỏ và rất đẹp mang lại ý nghĩa là sự thịnh vượng, chính vì những lẽ đó mà Lộc Vừng được các nghệ nhân yêu cây xanh bonsai trồng rất nhiều. Trồng cây hoa lộc vừng không khó nhưng chăm sóc để cây sống, phát triển bền lâu và ra hoa được trong ang chậu…lại là việc không dễ chút nào. Hôm nay chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cảnh bonsai Lộc Vừng đẹp như ý.

Cây cảnh Bonsai Lộc Vừng có rất nhiều loại khác nhau, có loại Lộc Vừng lá tròn dài, loài hoa màu hồng, màu đỏ màu vàng, loại hoa trắng. Loại nào cũng ra hoa vào thời điểm tháng 6-8 âm lịch thời điểm mưa nhiều. Tuy nhiên, cùng một chế độ chăm sóc, nhưng ta thấy loài Lộc Vừng lá tròn bao giờ cũng ra hoa sớm hơn, bông dài và bao giờ cũng tàn muộn hơn loài Lộc Vừng lá dài.

Đa số các mọi người không am hiểu sâu về trồng cây cảnh bonsai Lộc Vừng đều cho rằng, lộc vừng là loài cây ưa nước có thể trồng ngoài bờ ao, nơi đầm lầy, chúng vẫn có thể ra hoa và phát triển tốt. Do đó khi trồng vào các bể, ang, chậu nhiều người thường không để cho cây có chỗ thoát nước làm cho cây dễ bị chết. Hoặc trồng các cây cảnh bonsai Lộc Vừng lâu năm trong các ang, bể, chậu, tuy có để chỗ thoát nước nhưng vì tưới nhiều nước và bị ngập nước vào mùa mưa, cây bắt đầu héo úa, nếu không biết cách cứu chữa kip thời thì cây cũng chết.

Đất trồng cây cảnh bonsai Lộc Vừng

Đất trồng lộc vừng tốt nhất là đất mầu trộn thêm trấu, xỉ than lò gạch đập nhỏ và ít phân chuồng hoai mục. Trồng xong tưới nước để giữ độ ẩm vừa phải cho cây ra rễ mới. Khi bộ rễ ở dưới đã khỏe, ta tưới nước thỏa mái cho cây phát triển nhưng không được để úng nước.

Cách chăm sóc cây cảnh bonsai Lộc Vừng

Tương tự giống như chăm sóc các cây cảnh khác, chỉ cần đặt bồn ở nơi thoáng đãng để cây phát triển đều ở cả 4 phía. Hàng ngày chú ý tưới nước giữ độ ẩm tối đa cho Lộc Vừng. Thường xuyên quan sát diệt trừ sâu bọ bằng cách dùng kẹp hoặc phun thuốc. Hàng tháng nên đều đặn tưới nước phân bổ sung cho cây, hai hoặc ba năm nên tiến hành thay đất mới và trồng lại cây một lần để đảm bảo cho Lộc Vừng luôn đủ chất dinh dưỡng phát triển và ra hoa đúng mùa.

– Nhân giống Lộc Vừng bằng cả 2 con đường:

– Hữu tính từ hạt đã “chín cây” và vô tính bằng chiết vào mùa nóng ẩm (cây phát nhựa) hoặc giâm vào mùa hanh lạnh (thu mủ) khi lá rụng, chồi ẩn chưa hoạt động, đến đầu xuân tới mới được ra ngôi vào dịp tết trồng cây. Song chiết cành “chắc ăn hơn”, nhất là vào thời vụ tháng 5 – 6 dương lịch hàng năm khi lộc xuân đã chuyển sang cành “bánh tẻ”.

– Nên chọn những cành lộ sáng ở giữa thân (có tuổi sinh lý trung bình) vỏ dầy, dồi dào nhựa sống, sức đề kháng cao với sâu bệnh và bất lợi ngoại cảnh.

   Các bước tiến hành chiết cành Lộc Vừng:

+ Khoanh bóc vỏ cành Lộc Vừng (có độ dài vỏ gấp 1,5 – 1,8 lần đường kính của cành để tránh “dẫn thủy – liền sẹo” khó phát rễ trong bầu đất),

+ Cạo sạch tơ tại điểm khoanh vỏ cành Lộc Vừng (là mô phân sinh – tượng tầng) rồi để ráo nhựa sau 7 – 10 ngày sẽ hình thành mô “sẹo” kích thích tái sinh rễ mới.

+ Bó bầu tại điểm khoanh cắt cành lộc vừng bằng đất bùn ao đã khuấy kỹ nhào trộn nhuyễn với rơm, trấu, rễ bèo tây đủ ẩm và không bị rời rạc khi ấp vào nơi chiết.

   + Bọc bầu đất tại điểm chiết cành lộc vừng bằng giấy nilon trong và dai để dễ kiểm tra và không mất nước ở bầu đất.

Chú ý: Buộc chặt dưới, nới lỏng trên giúp giữ nước và thông khí, đồng thời tích đọng sương đem hoặc nước bổ sung kích thích rễ mới phát sinh, nuôi dưỡng cành lộc vừng dễ dàng.

– Nếu cành la tán lá nặng cần néo phía trên bầu với thân (hoặc cành lớn gần đó) tránh gẫy gục cành Lộc Vừng chiết. Sau 2-3 tháng thấy rễ sơ cấp (rễ lớn) lan ra ngoại vi cần dỡ bọc, bó lần thứ hai cho chắc chắn, kích thích rễ thứ cấp phát ra từ rễ sơ cấp, mang lông hút đủ khả năng nuôi cành chiết tự lập ta cắt cành Lộc Vừng (dưới gốc bầu 3 – 5cm), hạ thổ.

– Tỉa cành Lộc Vừng: Tỉa bỏ những cành tăm, cành khuất tán để loại trừ nơi ẩn nấp của sâu bệnh (tránh tia tử ngoại nắng trời) và dồn nhựa sống nuôi cành chủ lộ sáng. Uốn tỉa từ khi cành còn non cho đến giai đoạn bánh tẻ (có mầu vỏ trung gian gốc, ngọn). Trước khi trổ hoa 1 – 1,5 tháng (khoảng cuối hạ, đầu thu) cần thúc bằng NPK vi sinh ngâm nước tiểu pha loãng thành nồng độ 7 – 10% tưới 1 lần/tuần, để cây hứng sáng nhiều hơn, ắt phun nụ dầy, hoa sai, tươi lâu, đẹp bền.

Cách tạo rễ, buông rễ cây cảnh bonsai lộc vừng

Rễ cây Lộc Vừng rất nhạy cảm với môi trường âm và ngập nước. Nếu muốn cho ra rễ ở điểm nào của thân cây, ta có thể bó mùn, giữ ẩm hay ngâm vào nước ngập đúng điểm đó sau 2 – 3 tháng rễ sẽ mọc ra (thường mọc đúng mặt đước trên dưới 10 cm) tùy cây to, nhỏ và điều kiện cụ thể mà chọn biện pháp thích hợp, khi đã có rễ ra ta nâng dần cây lên (hạ dần nước xuống) rễ Lộc Vừng sẽ theo đó mà buông dài dần theo ý muốn.

Xử lý cho cây cảnh bonsai Lộc Vừng ra hoa rải rác trong năm

Đối với lộc vừng ta không cắt tỉa theo từng đợt như các loại khác mà nên cắt tỉa thường xuyên, khi nào thấy cành vượt là cắt, nhằm làm cho các cành dăm không có độ tuổi đồng đều, dẫn đến việc ra hoa cũng không đồng loạt, mà rải ra từ mùa xuân đến mùa thu.

Khi nụ hoa Lộc Vừng mới dài ra khoảng 2 cm ta lấy móng tay (hay mũi dao nhọn) lẩy một số nụ hoa đi, cành dăm bị lẩy nụ này sau tháng rưỡi đến 2 tháng lại ra hoa tiếp.

Thay bằng cách lẩy nụ hoa ta có thể dùng ngón tay uốn cong những cành dăm đã ra nụ (số lượng tùy ý). Những cành này bị tổn thương nụ Lộc Vừng sẽ teo đi vài tháng lại ra nụ tiếp.

Một số lưu ý:

* Không ép lộc vừng ra hoa vào tháng quá rét, hoa sẽ không nở. Với các biện pháp trên, chúng ta sẽ cho Lộc Vừng ra hoa gần như quanh năm, đột xuất có cây có hoa và quả ngay trong dịp tết nguyên đán.

* Khi Lộc Vừng chớm ra nụ nên bón thúc cho cây trong đó tăng cường các loại phân tác dụng với hoa, quả để hoa to, bông dài và đậu quả càng tăng vẻ đẹp của cây.

Cách khắc phục khi cây cảnh bonsai Lộc Vừng bị héo rũ khi trồng không đúng kỹ thuật

Nếu Lộc Vừng mới trồng thì phải vặt bỏ toàn bộ lá cây rồi khoan lỗ sát đáy để cho nước thoát nhanh, sau đó để 2-3 ngày bầu đất khô mới tưới nhẹ giữ độ ẩm cho Lộc Vừng phát triển.

Trường hợp cây lộc vừng trồng đã lâu, bị úng thì có hai cách khắc phục.

+ Cách 1: Vặt bỏ tất cả lá trên cành cây Lộc Vừng rồi khoan lỗ như trên, sau đó đào bỏ đất, rễ xung quanh thành chậu độ 10 phân cho đất, phân, trấu trộn đều vào thay phần đất, rễ mới đào bỏ ra, tưới nhẹ nước vào khi nào thấy nước chảy ra các lỗ thoát là được.

+ Cách 2: Vặt bỏ lá rồi đánh bầu cây ra, khoan lại lỗ thoát nước cho thông, cắt bỏ các phần rễ thối, rễ khô già, sau đó cho đất, phân mới vào trồng lại như cách trồng Lộc Vừng đã nêu ở trên.

Qua một số kỹ thuật đáng lưu ý khi trồng Cây cảnh Bonsai Lộc Vừng mà chúng tôi giới thiệu, hy vọng các bạn sẽ có thêm một số kiến thức hữu ích để chăm sóc tốt cây xanh nhà mình ngày càng tốt đẹp hơn, chúc các bạn thành công!